(DNA-deoxyribonucleic acid)، اسید دئوکسی ریبونوکلئیک چیست؟
DNA از دو نوار طولانی (از جنس فسفات و شکر) تشکیل شده است و روی این نوارها 4 نوع مولکول قرار دارد، که عباتند از:
آدنین (Adenine)، تیمین (Thymine)، سیتوزین (Cytosine)، گوانین (Guanine)
مولکول های آدنین فقط با مولکولهای تیمین ارتباط دارند و مولکولهای سیتوزین فقط با مولکواهای گوانین ارتباط دارند.
جایگاه دی ان آ در بدن ما مطابق شکل زیر است:
طول این نوار می تواند بیش از چند میلیون مولکول باشد. میلیاردها حالت برای نحوه چیدمان مولکولها در این نوار (DNA) وجود دارد. کثرت انواع چیدمان در مولکول DNA، باعث کثرت تنوع خلق و خو، اندام، رنگ پوست و مو، قد و ... در انسانها و سایر جانداران می شود.
اینکه افراد نسبت به داروها و محرکها واکنشهای متفاوتی نشان می دهند، به دلیل تفاوت چیدمان مولکول DNA در هسته سلول بدن ایشان است. چیدمان مولکول DNA در هسته سلول بدن دو انسان تا حدود 90 درصد شبیه به هم است، ساختار و وظیفه سلولها تفاوت عمده ای ندارند، بلکه رفتار سلولها در شرایط مختلف تغییر می کند.
مولکول DNA، به پروتئین چسبیده و تشکیل کروموزوم را می دهد، کروموزوم شکلی شبیه زیر دارد:
بدن انسان، بیش از 37 تریلیون (37000،000،000،000) سلول دارد، در هسته هر یک از این سلولها (سلول پوست، مو، ناخن، دندان و ....)، 46 کروموزوم (23 جفت کروموزوم) وجود دارد، هر انسانی نیمی از کروموزومهای خود را از مادر و نیمی دیگر را از پدر دریافت می کند. ترکیب چیدمان DNA موجود در کروموزومها، منحصر به فرد است و فقط در دوقلوهای همسان کاملاً شبیه به هم است.
ساختار DNA چیست؟
برای پاسخ به این سؤال باید از اتمها شروع کنیم، ساده ترین شکل ماده در طبیعت، اتمها هستند. اتمها با حالتها و تعداد مختلف ترکیب می شوند و مولکولها را تشکیل می دهند؛ مثلاً دو اتم هیدروژن با یک اتم اکسیژن ترکیب می شوند و مولکول آب را تشکیل می دهند.
نوع خاصی از مولکولها هستند که به آنها آمینواسید گفته می شود، آمینواسیدها، با نسبتها و ترتیبهای مختلف با هم ترکیب می شوند و پروتئین را به وجود می آورند. در بدن انسان، بیش از 20 نوع آمینواسید شناخته شده است و ترکیبات مختلف این آمینواسیدها، موجب شکل گیری هزاران نوع پروتئین می شود.
انواع آمینواسیدهای بدن انسان:
پروتئینها با مولکولهای دیگر ترکیب می شوند و سلولها را تشکیل می دهند. سلولها در کنار هم قرار می گیرند و بافتها را می سازند.
انواع سلولها، اشکال مختلفی از بافتها را ایجاد می کنند، مثل بافت پوست، بافت عضله، بافت استخوان و ... .
بدن کلیه موجودات زنده از سلول تشکیل شده است. پیکر تمام گیاهان، بدن همه جانوران و نیز بدن ما انسانها از سلول تشکیل شده است.
عملکرد DNA
اینکه هر سلول چه وظیفه ای را انجام دهد و چه رفتاری از خود نشان دهد، توسط یک کد تعیین می شود که بین سلولهای یک بافت متحدالشکل است. هر سلول با تولید مثل، کد DNA را به سلول جدید منتقل می کند و به این ترتیب، سلول جدید دستورالعمل و وظایف خود را می داند و با سایر سلولها همکاری می کند.
"دی ان آ" ماده اصلی ژنتیک است و فاکتورهایی را که موجودات زنده از نسلهای قبل از خود به ارث می برند را باید در ساختار DNA ایشان جستجو کرد.
DNA
دانشمندان زیادی در مورد DNA مطالعه و تحقیق کرده اند پس از فعالیت ها، آزمایشات و یافته های "ایوری" ، "گریفیت" و ... در نهایت کشف DNA در ساختار سلولی در سال 1953 و توسط جیمز واتسون و فرانسیس کریک (James Watson and Francis Crick) صورت گرفت.
برخی از دستاوردهای کشف رمز سلول جانداران عبارتند از:
1. انجام آزمایش و ریشه یابی و درک علت بسیاری از بیماریها، نظیر سرطان و ... و پیدا کردن مسیری به سوی درمان آنها.
2. کمک به قضاوت عادلانه در دادگاهها مبنی بر بی گناهی یا گناهکار بودن متهمین بر پایه آزمایش DNA. انجام آزمایش DNA و مستندات آن برای هر انسانی منحصر به فرد است (شبیه به اثر انگشت انسانها) و وجود DNA یک نفر در صحنه جرم، دلیل لازم و کافی برای حضور او در محل ارتکاب به جرم می باشد.
3. آزمایش DNA و تشخیص پدر و مادر واقعی کودکانی که به هر دلیلی والدین خود را گم کرده اند.
4. پرورش نوعی از محصولات کشاورزی با باروری بیشتر و در عین حال آفت کمتر.
منابع:
ويدئوهاي علمي Youtube
وبسايت fa.wikipedia.org
.jpg)
#2115
